اطلاعیه شماره 35 سامانه مودیان در خصوص نحوه محاسبه حد مجاز ماده 6

حد مجاز ماده ۶ یکی از مهم‌ترین موارد در قوانین مالیاتی سامانه مودیان است که تعیین می‌کند چه سقف تراکنش‌ها و فعالیت‌های مالی برای مودیان بدون محدودیت قانونی قابل پذیرش است. در اطلاعیه شماره ۳۵ سامانه مودیان، نحوه محاسبه این حد مجاز به‌صورت دقیق ارائه شده است تا مودیان بتوانند در چارچوب قوانین مالیاتی عمل کنند و از جرایم احتمالی جلوگیری کنند.

در این مقاله از لیمـوتِکس به بررسی کامل جزئیات اطلاعیه، روش محاسبه حد مجاز ماده ۶، نکات کلیدی برای مودیان حقیقی و حقوقی و توصیه‌های کاربردی برای ثبت صحیح تراکنش‌ها در سامانه مودیان پرداخته‌ایم.

 آخرین اطلاعیه ها و بخشنامه های سامانه مودیان از شماره 40 به بعد

📑 اطلاعیه‌ها و تغییرات: نحوۀ تعیین سقف و «حد مجاز» در اطلاعیه ۳۵ و اصلاحات مرتبط

چند نکته مهم:

• در منابع تحلیلی به اطلاعیه شماره ۳۵ یا اطلاعیه‌ مشابه درباره «حد مجاز ماده ۶» اشاره شده است. در این اطلاعیه، روش محاسبه حد مجاز به شکل دقیق‌تری توضیح داده می‌شود: 

• طبق این روش، در ابتدای هر دوره مالیاتی، سیستم فروش اظهارشده دوره مشابه سال قبل (مالیاتی) را می‌خواند و بر اساس آن حد مجاز اولیه را به مودی اختصاص می‌دهد.

• اگر مالیات دوره قبل پرداخت یا ترتیب پرداخت داده نشده باشد، پس از پرداخت یا تعیین ترتیب پرداخت، تعداد مجاز افزایش پیدا می‌کند.

• همچنین برخی فعالیت‌ها می‌توانند باعث افزایش سقف حد مجاز شوند: از قبیل خرید نقدی با فاکتور الکترونیکی تأیید شده، واردات کالا با درج اطلاعات مربوط، یا پرداخت بدهی گذشته و ارائه تضمین. (مطابق بندهای اعلام‌شده در اطلاعیه)

⚠️ عبور از «حد مجاز» ماده ۶ — چه معنایی دارد و چه تبعاتی دارد؟

• اگر در لحظه صدور صورتحساب الکترونیکی، مبلغ فاکتور از باقیمانده حدمجاز فروشنده بیشتر باشد، فاکتور برچسب «عدول از حد مجاز» می‌گیرد. در این حالت:

  • مبلغ صورتحساب از باقیمانده حد مجاز کسر نمی‌شود.

  • برای اینکه خریدار بتواند از اعتبار مالیاتی (مالیات بر ارزش افزوده / عوارض) استفاده کند، فروشنده باید پس از افزایش حد مجاز نسبت به صدور صورتحساب اصلاحی اقدام کند.

• اگر فاکتور برای مصرف‌کننده نهایی باشد (یعنی خریدار جزء مؤدیان مالیاتی نباشد)، حتی اگر از حد مجاز عبور شود، فاکتور برچسب “عدم عدول از حد مجاز” گرفته و فروشنده موظف است مبلغ را از باقیمانده حد مجاز کسر کند.

• اگر بدون توجه به حد مجاز، فاکتور صادر و تأیید شود و اصلاح صورت نگیرد، خریدار ممکن است از اعتبار مالیاتی محروم شود و فاکتور برای سازمان مالیاتی قابل پذیرش نباشد.

📌 به عبارتی: «صدور بیش از حد مجاز» ممکن است اعتبار مالیاتی خریدار را تحت تأثیر قرار دهد و منجر به عدم پذیرش فاکتور از سوی سازمان مالیاتی شود.

✅ نکات مهم برای مودیان و کسب‌وکارها برای رعایت حد مجاز ماده ۶

برای جلوگیری از مشکلات و جریمه‌ها، نکات زیر را مد نظر داشته باشید:

1. پیش از صدور فاکتور، باقیمانده حد مجاز خود را بررسی کنید — در پنل کارپوشه سامانه مؤدیان یا سامانه مورد استفاده.

2. در صورتی که فروش سال قبل کم بوده است یا تازه تأسیس هستید، سقف بر اساس ۵ × معافیت ماده ۱۰۱ در نظر گرفته می‌شود.

3. اگر مالیات یا بدهی گذشته پرداخت شده است، حتماً آن را درج کنید تا سقف به‌روز شود.

4. در صورتحساب‌های نقدی، به خصوص هنگام خرید نقدی کالا یا خدمات، دقت کنید تا قبل از صدور فاکتور تأیید خریدار یا ثبت پرداخت انجام شود.

5. در صورت عبور از حد مجاز، اگر فاکتور صادر شده و خریدار مؤدی است، حتماً فاکتور اصلاحی صادر کنید تا اعتبار مالیاتی حفظ شود.

6. برای فروش به مصرف‌کننده نهایی، حتی اگر حد مجاز تمام شود، فاکتور صادر شود — زیرا مصرف‌کننده نهایی اعتبار مالیاتی دریافت نمی‌کند، اما فروش شما ثبت می‌شود.

7. مستندات پرداخت، واردات، تضمین و سایر مدارک افزایش حد مجاز را نگهداری کنید تا در صورت رسیدگی یا بازبینی قابل ارائه باشند.

🧾 چالش‌ها، ابهامات و نکات کاربردی

• برخی مودیان ممکن است فروش اظهارشده دوره قبل را اشتباه اعلام کرده باشند؛ این باعث می‌شود حد مجاز اشتباه محاسبه شود — پس بهتر است اظهارنامه سال قبل را با دقت بررسی کنید.

• برای واحدهای تازه‌تأسیس یا فاقد سابقه، محاسبه بر اساس معافیت ماده ۱۰۱ است — بنابراین اگر معافیت سالانه تغییر کند یا براساس فعالیت متفاوت باشد، حد مجاز نیز تغییر می‌کند.

• اگر کسب‌وکار فصلی یا غیر یکنواخت است (مثلاً واردات فصلی، فروش فصلی)، بازه صدور فاکتور را طوری تنظیم کنید که سقف حد مجاز دچار مشکل نشود.

• در معاملات عمده یا با خریداران حقوقی — مخصوصاً واردات یا فروش نقدی بزرگ — حتماً مستندات افزایش حد مجاز را ثبت کنید تا فاکتور با برچسب عدول مواجه نشود.

با عنایت به سئوالات و ابهامات مودیان محترم مالیاتی در خصوص محاسبات کسر از حدمجاز ماده 6 قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مؤدیان به استحضار می‏رساند؛

1. سقف مجاز ماده فوق حسب مقررات قانونی در ابتدای هر دوره مالیاتی معادل 5 برابر فروش‏های مشمول مالیات بر ارزش افزوده دوره متناظر سال قبل که مالیات آن پرداخت یا ترتیب پرداخت آن داده شده باشد یا 5 برابر معافیت ماده 101 قانون مالیات‌های مستقیم هر کدام بیشتر است، محاسبه و در سامانه مؤدیان در کارپوشه اختصاصی هر مؤدی درج می‌شود و موارد زیر در طی دوره می‎تواند موجب افزایش آن شود:
   1. در صورتی که مالیات قسمتی از بدهی دوره متناظر سال قبل پرداخت یا ترتیب پرداخت داده نشده باشد و در این دوره پرداخت شود یا ترتیب پرداخت آن داده شود، از تاریخ پرداخت یا ترتیب پرداخت درج شده در کارپوشه مودی.
   2. پرداخت نقدی یا ارائه تضمین برای افزایش سقف حد مجاز علاوه بر میزان بند (1) فوق از تاریخ درج در کارپوشه مودی.
   3. خرید نقدی طی دوره، بابت کالاها و خدمات مشمول که صورتحساب الکترونیکی نقدی آن به تایید خریدار رسیده باشد، از تاریخ تایید صورتحساب الکترونیکی توسط خریدار به شرطی که فروشنده دارای حدمجاز فروش و کارپوشه فعال بوده باشد.
   4. پرداخت‌های انجام شده بابت خریدهای نسیه دوره قبل، از تاریخ تایید پرداخت توسط طرفین معامله به شرطی که فروشنده دارای حدمجاز فروش و کارپوشه فعال بوده باشد.
   5. واردات کالا از تاریخ درج اطلاعات مربوط به واردات در کارپوشه مودی.
2. درصورتی‏که صورتحساب الکترونیکی نوع اول  به صورت نقدی یا قسمتی از آن که به صورت نقد باشد برای قسمت نقدی آن، صادر و در سامانه مودیان ثبت شده باشد، با توجه به لحظه ثبت هر صورتحساب الکترونیکی:
   1. اگر مبلغ صورتحساب الکترونیکی از باقیمانده حدمجاز کمتر یا برابر با آن باشد، به میزان مبلغ صورتحساب الکترونیکی موردنظر از باقیمانده حدمجاز فروشنده کسر و صورتحساب الکترونیکی برچسب «عدم عدول از حدمجاز» خواهد گرفت.
   2. اگر مبلغ صورتحساب الکترونیکی از باقیمانده حدمجاز فروشنده بیشتر باشد، معادل مبلغ این صورتحساب الکترونیکی از حدمجاز کسر نمی‌شود، لکن صورتحساب الکترونیکی موردنظر برچسب «عدول از حدمجاز» خواهد گرفت. چنانچه صورتحساب الکترونیکی برچسب «عدول از حدمجاز» گرفته باشد، ضروری است به منظور بهره‏مندی خریدار از اعتبار مالیاتی، فروشنده پس از افزایش حد مجاز نسبت به صدور صورتحساب اصلاحی مربوطه اقدام نماید.
3. درصورت صدور سایر صورتحساب‏های الکترونیکی، از آنجایی که خریدار، مصرف‌کننده نهایی است و به خریدار اعتبار تعلق نمی‌گیرد، فارغ از اینکه باقیمانده حدمجاز کفاف مبلغ صورتحساب را بدهد یا خیر، ‌کلیه صورتحساب‌های مذکور برچسب «عدم عدول از حدمجاز» خواهند گرفت و به میزان مبلغ صورتحساب از باقیمانده حدمجاز کسر خواهد شد:
   1. اگر مبلغ صورتحساب الکترونیکی موضوع بند (3) فوق از باقیمانده حدمجاز بیشتر باشد، در صورت افزایش حدمجاز، باقیمانده جدید حاصل جمع جبری مبلغ افزایش یافته و باقیمانده قبلی خواهد شد.
4. درصورتی که در لحظه درج صورتحساب الکترونیکی نقدی با لحاظ بندهای (1) تا (3) فوق صورتحساب الکترونیکی مربوطه به لحاظ عدم وجود حدمجاز فروشنده برچسب «عدول از حدمجاز» گرفته باشد، صرفاً با صدور صورتحساب الکترونیکی اصلاحی خریدار می‌تواند از اعتبار مالیاتی مربوطه با رعایت مقررات استفاده نماید. به عبارت دیگر صرف داشتن یا افزایش اعتبار فروشنده بعد از صدور صورتحساب اصلی بدون حدمجاز موجب ایجاد اعتبار مالیات و عوارض خرید برای خریدار نمی‌شود.

بنابراین برای فروشنده در دوره صدور صورتحساب الکترونیکی اصلاحی که صرفاً برای استفاده خریدار از اعتبار مالیات و عوارض خرید صادر شده است (صدور صورتحساب الکترونیکی اصلاحی بدون هیچ تغییری از قبیل نوع کالا و خدمات و مبلغ نسبت به صورت حساب الکترونیکی اصلی) هیچگونه فروش یا مالیات و عوارض فروش در سامانه مودیان لحاظ نمی‌شود و صرفاً خریدار می‌تواند در دوره صدور صورتحساب الکترونیکی اصلاحی از اعتبار مالیات و عوارض خرید با رعایت مقررات مربوطه بهره‌مند شود.

چکیده ای ازمقاله نکات مدیریت قوانین حد مجاز ماده 6 سامانه مودیان مالیاتی و عدول و عدم عدول از آن

در صورتی که شما خریدار/مشتری فاکتور ارسالی به سامانه مودیان باشید، ممکن است با این پیام مواجه شوید که «به دلیل عبور از حد مجاز ماده 6 قانون مالیات های مستقیم، در صورت تایید این صورت حساب اعتبار مالیاتی برای شما درنظر گرفته نمی شود. آیا مایل به تایید هستید؟

یعنی اگر مودی/فروشنده فرستنده ی فاکتور الکترونیکی، در وضعیت عبور از حد مجاز ماده 6 سامانه مودیان باشد، پرداخت مالیات بر ارزش افزوده آن صورتحساب برای خریدار منظور نمی شود.

طبق ماده 6 قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان (جمع صورتحساب های الکترونیکی صادره توسط هر مودی در هر دوره مالیاتی نمی تواند بیشتر از سه (3) برابر فروش اظهار شده وی در دوره مشابه سال قبل، که مالیات آن به سازمان پرداخت شده یا ترتیب پرداخت آن داده شده است، باشد.

جمع صورتحساب های الکترونیکی صادرشده در هر دوره مالیاتی برای واحدهای جدید التأسیس یا واحدهای فاقد سابقه مالیاتی نمی تواند بیش از سه برابر معافیت سالانه موضوع ماده (101) قانون مالیات های مستقیم باشد.
اما به موجب اطلاعیه شماره 11 و بنا به لایحه تسهیل در قانون سامانه مودیان مالیاتی و پایانه های فروشگاهی، حد مجاز ماده 6 کارپوشه مالیاتی به شرح زیر تغییر یافت.

محاسبه حد مجاز اولیه ماده 6 قانون سامانه مودیان:

1 . یک روز قبل از شروع دوره مالیاتی، فروش اظهار شده دوره مشابه سال قبل که مالیات آن به سازمان پرداخت یا ترتیب پرداخت گردیده از طریق سرویس‏های مرتبط فراخوان می‏گردد.

2 . با عنایت به ماده 9 لایحه تسهیل، در صورت پرداخت یا ترتیب پرداخت مالیات ابرازی، 5 برابر فروش موصوف به عنوان حد مجاز اولیه در کارپوشه مودی قابل نمایش خواهد بود. در صورتی که مالیات مشابه سال قبل به طور کامل پرداخت نشود به نسبت آن میزان از مالیات پرداخت شده، 5 برابر حد مجاز فروش محاسبه و در کارپوشه نمایش داده می ‏شود.
3.برای مودیان واحدهای جدیدالتاسیس، واحدهایی که فاقد سابقه مالیاتی باشند و مودیانی که فروش اظهارشده دوره مشابه سال قبل آنان که مالیات آن را به سازمان پرداخت یا ترتیب پرداخت نموده لیکن این فروش ابرازی کمتر از معافیت سالانه موضوع ماده (101) قانون مالیات‏های مستقیم باشد؛ 5 برابر معافیت سالانه موضوع ماده (101) به عنوان حد مجاز اولیه در کارپوشه مودی نمایش داده می ‏شود.

به عنوان مثال در فصل زمستان سال 1402 صورتحساب الکترونیکی اصلی با مبلغ فروش 100 واحد و مالیات بر ارزش افزوده 9 واحد توسط فروشنده الف صادر شده و در زمان ثبت صورتحساب الکترونیکی توسط فروشنده در سامانه مودیان مودی الف فاقد حدمجاز بوده است و به همین دلیل مودی ب (خریدار) از اعتبار این صورتحساب الکترونیکی بهره مند نشده است. در این حالت برای فروشنده در فصل زمستان 100 واحد فروش و 9 واحد مالیات و عوارض فروش لحاظ شده و برای خریدار اگر صورتحساب الکترونیکی را تایید (اعم از تایید طی 30 روز یا تایید سیستمی) کرده باشد صرفاً 100 واحد خرید بدون اعتبار مالیات بر ارزش افزوده و اگر صورتحساب الکترونیکی را تایید نکرده باشد صفر واحد خرید لحاظ می‌شود.

حال اگر فروشنده نسبت به افزایش حد مجاز موضوع ماده 6 قانون مذکور از یکی از طرق مندرج در بند 1 فوق اقدام نماید در هر دوره ای که صورتحساب الکترونیکی اصلاحی صادر شود به عنوان مثال در زمستان 1402 یا بهار 1403 یا تابستان 1403 و خریدار صورتحساب الکترونیکی را تایید نماید برای فروشنده هیچ فروشی لحاظ نمی‌شود و برای خریدار اگر صورتحساب اصلی را قبلاً تایید (اعم از تایید طی 30 روز یا تایید سیستمی) کرده باشد به ترتیب در زمستان 1402 یا بهار 1403 یا تابستان 1403 حسب تاریخ صدور صورتحساب الکترونیکی اصلاحی مالیات و عوارض خرید با رعایت مقررات لحاظ می‌شود.

نتیجه‌گیری

ماده ۶ قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان با هدف کنترل حجم تراکنش‌ها، جلوگیری از صدور بی‌رویه فاکتور و شفافیت مالی تدوین شده است. اما برای مودیان — خصوصاً فعالان کسب‌وکارهای بزرگ یا تازه‌تأسیس — فهم دقیق «حد مجاز»، «باقیمانده حد»، «افزایش حد» و «نحوه صدور صورتحساب (عادی یا اصلاحی)» بسیار مهم است.

با رعایت دقیق الزامات، مستند سازی پرداخت‌ها و استفاده از ابزار مناسب مانند لیموتکس، می‌توان بر اساس قانون عمل کرد، از جریمه جلوگیری نمود و اعتبار مالیاتی را برای خریداران حفظ کرد.