مالیات بر حساب تجاری چیست؟ و مشمول چه کسانی و چه حساب هایی می شود؟ + 18 سوال مهم

مالیات بر حساب تجاری یکی از ابزارهای مالیاتی کشور است که هدف آن کنترل تراکنش‌های بانکی مشکوک و تطبیق با درآمد و فعالیت‌های تجاری مودیان است. در این مقاله از لیموتکس به صورت جامع بررسی می‌کنیم:

• تعریف مالیات بر حساب تجاری و مبنای قانونی آن

• افراد و کسب‌وکارهایی که مشمول این مالیات می‌شوند

• انواع حساب‌های بانکی که تحت پوشش مالیات بر حساب تجاری هستند

• نکات اجرایی و روش‌های رعایت قانون برای جلوگیری از جریمه

• نحوه ثبت و پیگیری اطلاعات در سامانه‌های مالیاتی

این آموزش به مودیان حقیقی و حقوقی، حسابداران و کارشناسان مالیاتی کمک می‌کند تا به‌درستی حساب‌های تجاری خود را مدیریت کرده و از مشکلات احتمالی مالیاتی جلوگیری کنند.

مالیات یکی از روش‌های اصلی دولت‌ها برای تأمین مالی بودجه و ارائه خدمات به مردم است. مالیات حساب‌های تجاری نیز جزو مهم‌ترین انواع مالیات‌ها به شمار می‌رود و در تأمین درآمدهای دولتی نقش حیاتی دارد. این مقاله به بررسی مالیات مربوط به حساب‌های تجاری، میزان آن در سال ۱۴۰۳، شرایط لازم و روش‌های پرداخت آن می‌پردازد.

برخی افراد حقیقی و حقوقی که در زمینه تجارت فعالیت می‌کنند، به منظور فرار از مالیات، اقداماتی انجام داده‌اند. برای مقابله با این مسئله، قانون‌گذار تصمیم جدیدی گرفته است. طبق این تصمیم، حساب‌های شخصی باید از حساب‌های تجاری تفکیک شوند و مالیات بر اساس حساب‌های تجاری تعیین خواهد شد. البته، برخی استثنائات نیز برای این قانون در نظر گرفته شده است. برای درک این استثنائات، آشنایی با مفهوم مالیات حساب تجاری و قواعد مربوط به آن ضروری است.

حساب تجاری چیست؟

حساب تجاری نوعی حساب بانکی است که برای انجام معاملات مرتبط با کسب و کار استفاده می‌شود. این حساب‌ها در مقایسه با حساب‌های شخصی ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند. موارد استفاده از حساب تجاری شامل موارد زیر است:

دریافت و پرداخت پول از مشتریان: درآمد حاصل از فروش کالاها یا خدمات به این حساب واریز می‌شود و از آن برای پرداخت به تأمین‌کنندگان، حقوق کارکنان و سایر هزینه‌های کسب و کار استفاده می‌شود.

پرداخت مالیات: صاحبان کسب و کار باید مالیات فعالیت‌های تجاری خود را از این حساب پرداخت کنند. مدیریت مالی: حساب‌های تجاری ابزار مناسبی برای کنترل جریان‌های نقدی، پیگیری درآمد و هزینه‌ها و تهیه گزارش‌های مالی هستند.

دریافت وام: صاحبان کسب و کار می‌توانند با ارائه مدارک لازم از این حساب وام یا تسهیلات دریافت کنند. بر اساس قوانین مالیاتی در ایران، صاحبان کسب و کار باید از حساب تجاری برای فعالیت‌های خود استفاده کنند. بانک‌ها نیز موظف‌اند اطلاعات حساب‌های تجاری را به سازمان مالیاتی ارائه دهند. عدم استفاده از حساب تجاری ممکن است منجر به جریمه‌های مالیاتی شود.

بانک‌ها مکلف‌اند اطلاعات این حساب‌ها را به صورت دوره‌ای برای بررسی انطباق درآمد و گردش مالی ارسال کنند.

بیشتر بخوانید : چگونه حساب تجاری را در سامانه مودیان ثبت نماییم؟

تعریف مالیات حساب تجاری چیست؟

مالیات بر حساب‌های تجاری به مالیاتی اشاره دارد که بر درآمدهای ناشی از فعالیت‌های تجاری، صنعتی و خدماتی اعمال می‌شود. این مالیات بر اساس سود به‌دست‌آمده از فعالیت‌های تجاری که از طریق حساب تجاری انجام می‌شود، دریافت می‌گردد. هدف این نوع مالیات تأمین منابع مالی برای دولت و ساماندهی فعالیت‌های اقتصادی در جامعه است. اصلی‌ترین هدف مالیات بر حساب‌های تجاری، ترغیب به رعایت قوانین مالیاتی و ایجاد عدالت بین افراد و شرکت‌ها است. به این ترتیب، دلایل اخذ مالیات از حساب‌های تجاری به موارد مختلفی بازمی‌گردد.

• تامین منابع مالی دولت: مالیات‌ها یکی از مهم‌ترین منابع درآمدی دولت‌ها به شمار می‌روند. دولت‌ها از این درآمدها برای ارائه خدمات عمومی، مانند آموزش، بهداشت و زیرساخت‌ها استفاده می‌کنند.
• توزیع عادلانه ثروت: اخذ مالیات از جمله ابزارهایی است که برای توزیع عادلانه ثروت در جامعه به کار گرفته می‌شود. با وضع مالیات بر سود فعالیت‌های تجاری، بخشی از ثروت کسب شده توسط صاحبان این کسب و کارها به نفع جامعه اخذ و برای ارائه خدمات عمومی به اقشار مختلف جامعه استفاده می‌شود.
• کنترل نقدینگی: یکی از وظایف دولت‌ها، کنترل نقدینگی در جامعه است. وضع مالیات بر حساب‌های تجاری می‌تواند ابزاری برای کنترل حجم نقدینگی در گردش و جلوگیری از تورم باشد.

نکته مهم اینکه، صاحبان حساب‌های تجاری موظف هستند که در موعد مقرر (معمولاً تا پایان تیرماه هر سال) نسبت به اظهارنامه مالیاتی خود اقدام کنند. عدم ارائه اظهارنامه مالیاتی یا ارائه اطلاعات نادرست در اظهارنامه، می‌تواند مشمول جریمه‌های سنگینی شود.

تمامی اشخاص حقیقی و حقوقی مشغول به فعالیت های تجاری، موظف هستند که مالیات عملکرد خود را بر اساس مقررات قانونی، به سازمان امور مالیاتی، پرداخت نمایند

نحوه محاسبه و میزان مالیات حساب تجاری در سال ۱۴۰۳

میزان مالیات حساب‌های تجاری در سال ۱۴۰۳ بر اساس قانون مالیات‌های مستقیم و مقررات مربوط به آن تعیین می‌شود. این میزان بسته به نوع فعالیت، میزان درآمد و سود خالص متفاوت است. طبق قانون مالیات‌های مستقیم، نرخ مالیات برای اشخاص حقوقی و شرکت‌ها در حدود ۲۵ درصد از سود خالص است. برای اشخاص حقیقی که به فعالیت‌های تجاری می‌پردازند، نرخ مالیات به صورت تصاعدی و بر اساس میزان درآمد تعیین می‌شود. درواقع میزان مالیات حساب تجاری در سال ۱۴۰۳ به دو عامل بستگی دارد:

با توجه به ماده 105 قانون مالیات های مستقیم، نرخ مالیات عملکرد اشخاص حقوقی، به جز درآمدهای حاصل از سود سهام یا سهم الشرکه دریافتی که مشمول‌ مالیات نیستند، بیست و پنج درصد از جمع درآمد اشخاص حقوقی است.

نوع صاحب حساب:

• اشخاص حقیقی: 20% از سود واریزی به حساب‌های تجاری اشخاص حقیقی به عنوان مالیات تلقی می‌شود.

• اشخاص حقوقی: 25% از سود واریزی به حساب‌های تجاری اشخاص حقوقی به عنوان مالیات تلقی می‌شود.

نحوه محاسبه مالیات حساب تجاری:

مالیات حساب تجاری به صورت روزانه و بر اساس فرمول زیر محاسبه می‌شود:

نرخ سود × موجودی حساب × تعداد روزهای دوره / 365 = مالیات متعلقه

در این فرمول منظور از موجودی حساب، مانده حساب در هر روز و منظور از تعداد روزهای دوره، تعداد روزهایی است که پول در حساب مانده و سود کسب کرده است. برای مثال فرض کنید یک شخص حقیقی در سال 1403، به طور میانگین روزانه 100 میلیون تومان در حساب تجاری خود موجودی داشته و در این سال جمعاً 100 میلیون تومان سود کسب کرده باشد. محاسبه مالیات حساب تجاری او به این ترتیب خواهد بود:

• نرخ سود: 20%
• موجودی حساب: 100 میلیون تومان
• تعداد روزهای دوره: 365 روز
• مالیات متعلقه: (20% × 100 میلیون تومان × 365 روز) / 365 = 20 میلیون تومان

بنابراین، مالیات این شخص حقیقی در سال 1403، 20 میلیون تومان خواهد بود.

نکته مهم در سال 1403، هیچ تغییری در نرخ مالیات حساب‌های تجاری اشخاص حقیقی و حقوقی نسبت به سال 1402 ایجاد نشده است.

مشمولین مالیات حساب های تجاری چه کسانی هستند؟

پس از توضیح درباره مالیات حساب‌های تجاری، در این بخش، به بررسی افرادی می‌پردازیم که مشمول مالیات حساب تجاری می‌شوند. ابتدا باید مشخص کنیم که منظور از حساب تجاری و غیرتجاری برای افراد حقیقی و حقوقی چیست.

بر اساس قوانین دولت، هر حسابی که متعلق به یک شخص حقوقی باشد، حساب تجاری محسوب می‌شود. اگر نماینده این شخص، تجاری بودن حساب را به سازمان امور مالیاتی اعلام نکند و پرونده مالیاتی تشکیل ندهد، بر اساس قانون، باید مالیات پرداخت کند و به عنوان مودی جدید مالیاتی، پرونده ایجاد کند.

حساب‌های بانکی افراد حقیقی تنها زمانی تجاری در نظر گرفته می‌شوند که در هر ماه، ۱۰۰ تراکنش یا بیشتر با مجموع مبالغ ۳۵ میلیون تومان یا بالاتر داشته باشند. در این صورت، فرد حقیقی نیز موظف به پرداخت مالیات حساب تجاری خواهد بود.

اگر شخصی به خاطر فعالیت‌های غیرتجاری مانند کار در موسسات خیریه یا بورس، به طور تصادفی ۱۰۰ تراکنش با مجموع ۳۵ میلیون تومان انجام دهد، می‌تواند با ارائه مدارک مربوطه ثابت کند که این تراکنش‌ها به کارهای غیرتجاری مرتبط بوده و از پرداخت مالیات معاف شود. البته این موضوع باید توسط سازمان امور مالیاتی تأیید گردد.

نحوه پرداخت مالیات حساب تجاری

روش‌های پرداخت شامل موارد زیر است:

• پرداخت نقدی

• پرداخت اقساطی

• کسر مستقیم از حساب بانکی

• تسویه با چک بانکی ثبت‌شده در سامانه‌های رسمی

مودیان موظف‌اند اظهارنامه عملکرد را در مهلت قانونی (معمولاً تا ۳۱ تیر برای عملکرد سال قبل) ثبت کنند.

برای پرداخت مالیات، ابتدا باید حساب تجاری‌تان را در سامانه مالیاتی ثبت کنید. بعد از ثبت، کد یک بار مصرف برای شما ارسال می‌شود که باید آن را در سامانه وارد کنید تا اطلاعات حساب شما بررسی شود. پرداخت مالیات شامل چند مرحله است. ابتدا، باید اظهارنامه مالیاتی را تنظیم و به سازمان امور مالیاتی ارسال کنید. بعد از بررسی و تأیید اظهارنامه، مالیات شما محاسبه و مبلغ آن به شما اعلام می‌شود. شما می‌توانید مالیات را به صورت نقدی، اقساطی یا از طریق کسر از حساب بانکی پرداخت کنید.

مودیان باید تا پایان مهلت قانونی، که معمولاً پایان خردادماه است، اظهارنامه مالیاتی خود را به صورت الکترونیکی یا حضوری تحویل دهند. بعد از بررسی اظهارنامه و تعیین مبلغ مالیات، باید آن را پرداخت کنند. این پرداخت می‌تواند به شکل نقدی، چک یا انتقال وجه از حساب بانکی باشد.

اگر با مبلغ تعیین شده مالیات موافق نیستید، حق دارید به سازمان امور مالیاتی اعتراض کنید و درخواست بررسی دوباره دهید. اگر حساب شما به عنوان تجاری شناسایی شده در حالی که فعالیتتان غیر تجاری است، می‌توانید با ارائه مدارک لازم اعتراض کنید. همچنین، بانک مرکزی برای تشویق به ایجاد حساب‌های تجاری، تخفیف‌هایی در کارمزد خدمات بانکی ارائه می‌دهد.

مراحل پرداخت مالیات حساب تجاری در سایت  tax.gov.ir

1 - ورود به tax.gov.ir و انتخاب گزینه پرداخت الکترونیک مالیات 

2 - انتخاب گزینه سامانه الکترونیک پرداخت مالیات

3 - وارد کردن نام کاربری و رمز عبور خود، در صورت عدم ثبت نام،ابتدا ثبت نام در سامانه و تشکیل پرونده مالیاتی

4 - انتخاب گزینه صدور قبض جدید

5 - تایید اطلاعات و ادامه مراحل

6 - انتخاب پرداخت آنلاین و پرداخت مالیات

عواقب عدم پرداخت مالیات حساب‌های تجاری

عدم پرداخت یا عدم تفکیک حساب تجاری می‌تواند منجر به:

• جریمه ۲.۵٪ به‌ازای هر ماه تأخیر

• جریمه ۳۰٪ برای شرکت‌ها به‌دلیل عدم ارسال اظهارنامه

• جریمه ۱۰٪ برای اعلام نکردن حساب تجاری

• محرومیت از معافیت‌ها و مشوق‌ها

• ممنوع‌الخروجی در شرایط خاص

عدم پرداخت مالیات بر حساب‌های تجاری می‌تواند عواقب سنگینی به همراه داشته باشد. این عواقب شامل جریمه‌های مالی، محرومیت از معافیت‌ها و مشوق‌های مالیاتی، و حتی ممنوع‌الخروجی است. به عنوان مثال، اگر مالیات در زمان مقرر پرداخت نشود، فرد باید جریمه‌ای معادل ۲.۵ درصد از مبلغ مالیات به ازای هر ماه تأخیر بپردازد. همچنین عدم ارسال به موقع اظهارنامه مالیاتی می‌تواند جریمه‌ای سنگین به میزان ۳۰ درصد برای شرکت‌ها و ۱۰ درصد برای افراد حقیقی به دنبال داشته باشد. افرادی که حساب تجاری خود را اعلام نکنند یا تراکنش‌ها را در حساب‌های غیرتجاری انجام دهند، ممکن است با جریمه ۱۰ درصدی و محرومیت از مزایای مالیاتی مواجه شوند. این جرائم به حفظ عدالت اجتماعی و تأمین منابع مالی دولت کمک می‌کنند. به مودیان توصیه می‌شود تا به وظایف مالیاتی خود به دقت عمل کنند تا از مشکلات قانونی و مالی ناشی از تخلفات مالیاتی جلوگیری کنند.

مدیریت صحیح صورتحساب با کمک لیموتکس

ارسال و مدیریت صورتحساب‌های مالیاتی و بررسی وضعیت واکنش، در سامانه‌های واسطی مانند لیموتکس، می‌تواند ریسک خطا و جریمه را به حداقل برساند. یکی از مهم‌ترین سامانه‌های واسط سامانه لیموتکس است که امکانات زیر را در اختیار مودیان قرار می‌دهد:

• ثبت‌نام رایگان و سریع

• مشاهده آموزش لیموتکس برای ارسال صورتحساب

• ایجاد مودی و اعتبارسنجی کلید امضای خصوصی و عمومی

• تست اتصال به سامانه مؤدیان بدون نیاز به شرکت‌های معتمد

• انتخاب شناسه استاندارد کالا و خدمت از طریق جستجوی داخلی سامانه

• ارسال مستقیم صورتحساب الکترونیکی به مراجع مالیاتی و دریافت نتیجه لحظه‌ای

• چاپ فاکتور رسمی در صورت نیاز

• پشتیبانی ۲۴/۷ جهت رفع مغایرت‌ها و خطاهای ارسال

💡 جمع‌بندی

مالیات حساب تجاری، حساب تجاری چیست، مشمولین مالیات ۱۴۰۴، تراکنش بانکی تجاری، اظهارنامه عملکرد ۱۴۰۳، مالیات عملکرد شرکت‌ها، ثبت چک، صدور فاکتور VAT، سامانه واسط مالیاتی

❓ سوالات متداول  درباره مالیات بر حساب‌های تجاری

1. مالیات بر حساب‌های تجاری دقیقا با چه هدفی اجرا می‌شود؟
   پایش گردش مالی، تطبیق تراکنش با درآمد واقعی، کاهش فرار مالیاتی و ایجاد شفافیت اقتصادی توسط سازمان امور مالیاتی کشور.

2. چه زمانی حساب شخصی ما ممکن است به عنوان حساب تجاری شناسایی شود؟
   وقتی تعداد واریز و برداشت ماهانه از حد متعارف شخصی فراتر رود و الگوی آن شبیه فعالیت شغلی باشد که این اطلاعات توسط بانک مرکزی ایران برای بررسی ارسال می‌شود.

3. آیا انتقال وجه بین حساب‌های خودمان هم ممکن است مشمول مالیات شود؟
   به‌طور مستقیم خیر، اما اگر منجر به ایجاد الگوی تراکنش تجاری در حساب مقصد شود، ممکن است نیازمند پاسخگویی و بررسی مجدد باشد.

4. آیا دریافت وجه از درگاه پرداخت اینترنتی، حساب را تجاری تلقی می‌کند؟
   بله، اگر این دریافت‌ها برای فروش کالا/خدمات باشد، نشانه فعالیت اقتصادی است و معمولاً باید در قالب حساب تجاری مدیریت شود.

5. مالیات بر حساب تجاری فقط بر سود است یا بر مجموع واریزی هم تعلق می‌گیرد؟
   برای اشخاص حقوقی، مبنا سود خالص عملکرد است و برای اشخاص حقیقی، معمولاً سود سپرده یا درآمد تجاری شناسایی‌شده مورد محاسبه قرار می‌گیرد.

6. اگر گردش حساب تجاری داشته باشیم ولی سود به حساب تعلق نگیرد، مالیات چگونه است؟
   در این حالت ممکن است مالیات بر «عملکرد درآمدی» محاسبه شود نه فرمول سود سپرده بانکی.

7. آیا این نوع مالیات با ارزش افزوده (VAT) متفاوت است؟
   بله، مالیات حساب تجاری مربوط به عملکرد/سود حساب است، اما ارزش افزوده VAT مربوط به نوع معاملات فروشنده خواهد بود.

8. جریمه عدم تفکیک حساب تجاری و شخصی چیست؟
   ممکن است با جریمه مالی، مغایرت پرونده‌ای و محرومیت از برخی مزایا روبه‌رو شوید، بسته به نوع رسیدگی سازمان.

9. آیا حساب شرکت حتی اگر تراکنش نداشته باشد، تجاری محسوب می‌شود؟
   بله، طبق قانون، همه حساب‌های اشخاص حقوقی از نظر ماهیت، تجاری تلقی می‌شوند و باید مدیریت و اظهار شوند.

10. پرداخت‌های کارت‌به‌کارت مشتریان به حساب ما، مشمول مالیات حساب تجاری است؟
    اگر بابت فروش کالا/خدمت باشد بله، این تراکنش‌ها بخشی از درآمد تجاری هستند و قابل استناد در رسیدگی خواهند بود.

11. ثبت واریزی چک بانکی در سامانه چه تأثیری در رصد حساب دارد؟
    چک نقد‌شده مانند تسویه نقدی تلقی می‌شود و می‌تواند در دوره شناسایی مالیات عملکرد و ارزش افزوده موثر باشد.

12. در صورت اشتباه شناسایی حساب تجاری، امکان اعتراض وجود دارد؟
    بله، مودی می‌تواند با ارائه مدارک، درخواست بررسی مجدد کند.

13. سقف تراکنش‌های مجاز قبل از تجاری شدن حساب شخصی چقدر است؟
    قانون معمولاً بر دو شاخص تعداد و مبلغ ماهانه تمرکز دارد و فراتر رفتن از آن‌ها نیاز به توضیح و رسیدگی دارد.

14. اگر درآمد تجاری را در حساب شخصی دریافت کنیم چه ریسکی دارد؟
    خطر مغایرت درآمد با پرونده مالیاتی، از دست رفتن اعتبار مالیاتی و دریافت پیام‌های سیستمی مغایرت.

15. آیا فروشنده و خریدار هر دو باید حساب تجاری داشته باشند؟
    اگر دو طرف فعال اقتصادی باشند، تراکنش‌های بین آن‌ها از نظر مالیاتی قابل بررسی است و بهتر است در قالب حساب و فاکتور رسمی انجام شود.

16. نقش سامانه‌های میانجی مثل لیموتکس در مدیریت مالیات چیست؟
    این سامانه‌ها به شفافیت، کاهش خطا، مدیریت واکنش صورتحساب‌ها و مستندسازی پرداخت‌ها کمک می‌کنند. یک نمونه پرکاربرد، سامانه واسط شما یعنی لیموتکس است.

17. آیا همه حساب‌های بانکی کشور رصد می‌شوند؟
    همه حساب‌ها ممکن است بررسی شوند، ولی تمرکز سازمان بر حساب‌های پرگردش با ماهیت شغلی است.

18. آیا مبالغ مالیات بر اساس مانده حساب روزانه ثابت است؟
    فقط در فرمول محاسبه مالیات بر سود حساب تجاری از میانگین موجودی روزانه استفاده می‌شود، نه برای همه انواع رسیدگی.