قوانین و نکات مالیات بر ارث در سال جدید

در این مقاله از لیموتکس، قوانین و نکات مالیات بر ارث سال بررسی شده است. مطالب شامل:

• نرخ‌ها و مراحل محاسبه مالیات بر ارث

• معافیت‌ها و تخفیف‌های قانونی

• نکات اجرایی برای وراث و حسابداران

• مراحل ثبت، پرداخت و پیگیری مالیات بر ارث

با رعایت این نکات، وراث می‌توانند مالیات خود را به‌صورت قانونی و بدون مشکل پرداخت کنند و از جرایم احتمالی جلوگیری نمایند.

قبل از بررسی موضوع مالیات بر ارث، لازم است مفهوم ارث و تقسیم آن را توضیح دهیم. ارث به تمام اموال و تعهدات یک فرد اشاره دارد که پس از فوت وی به دیگران منتقل می‌شود. این اموال و ارثیه شامل مالیات می‌شوند. بنابراین، باید بخشی از آن به عنوان مالیات به دولت پرداخت گردد.

 مالیات بر دارایی در ایران، بررسی قوانین و نکات و عوامل تعیین کننده - آموزشی

فهرست مطالب

• تعریف مالیات بر ارث
• چه چیزهایی شامل قوانین مالیات بر ارث می شوند؟
• انواع مالیات بر ارث
• میزان مالیات بر ارث سال 1403
• مالیات بر ارث چقدر است؟
• مالیات بر ارث چند درصد است؟
• مالیات بر ارث قبل از سال ۹۵
• قانون جدید مالیات بر ارث
• جدول مالیات بر ارث
• مراحل اداری مالیات بر ارث
• سامانه پرداخت مالیات بر ارث

تعریف مالیات بر ارث

مالیات بر ارث از انواع مالیات های مستقیم محسوب می شود که طبق قانون کشور پس از فوت شخص باید به دولت پرداخت شود. برای پرداخت این نوع مالیات ابتدا باید اقداماتی در جهت انحصار وراثت انجام شود تا مراسم رسمی و قانونی متوفی مشخص شود.

در مرحله بعد طبق قوانین حق انحصار در وراث، نماینده قانونی متوفی یا وراث یک سال برای پرداخت این نوع مالیات دارند. برای این منظور باید با اداره امور مالیاتی محل سکونت متوفی تماس بگیرید. در مرحله بعد باید برای ساماندهی امور مالی اظهارنامه های ویژه ای اعلام شود. اطلاعاتی از قبیل: هویت متوفی،محل سکونت قبل، ثروت، دارایی و بدهی، هزینه های کفن و دفن، تعهدات مالی و دینی و بدهی متوفی باید گزارش شود.

مالیات به دو نوع مستقیم و غیرمستقیم تقسیم می‌شود. مالیات بر ارث یکی از انواع مستقیم است. قبل از بررسی مالیات بر ارث، مهم است بدانیم مالیات چیست. به زبان ساده، مالیات هزینه‌ای است که دولت‌ها از مردم برای تأمین هزینه‌های عمومی و منافع اقتصادی خود می‌گیرند. بنابراین، همه افراد، چه حقیقی و چه حقوقی، در شرایط خاصی موظف به پرداخت مالیات هستند.

وراث متوفی موظفند صورت اموال متوفی را تهیه و به اداره مالیات محل سکونت متوفی تسلیم کنند. سازمان امور مالیاتی فهرست دارایی ها را به همراه سایر اسناد مربوطه جهت بررسی به هیأت حل اختلاف ارسال می کند. سپس هیأت حل اختلاف بر اساس گواهی انحصار ورثه سهم الارث را تعیین می کند. البته قبل از محاسبه سهم ورثه از ترکه باید دیون متوفی از جمله مالیات پرداخت نشده پرداخت شود.

طبق قانون مالیات بر ارث وارثان قانونی متوفیان به طور کلی به سه دسته زیر تقسیم می شوند.

• وراث طبقه اول شامل: پدر، مادر، زن، شوهر، فرزندان و فرزند فرزندان
• وراث طبقه دوم شامل: اجداد، برادر، خواهر و فرزندان آن‌ها
• وراث طبقه سوم شامل: عمو، عمه، دایی، خاله و فرزند آن‌ها

مالیات صلح عمری چیست وچگونه محاسبه می شود؟

چه چیزهایی شامل قوانین مالیات بر ارث می شوند؟

ماده ۱۷ قانون مالیات‌های مستقیم لیستی از اموالی را تعیین کرده است که مالیات شامل آن‌ها می‌گردد. وارثان موظف هستند برای این نوع اموال مالیات بر ارث پرداخت کنند.

لیست اموال مشمول مالیات بر ارث:

• سپرده‌های بانکی
• اوراق ارزش دار مانند اوراق بهادار و مشارکت و تمام سودهایی که به آن ها تعلق دارد
• سهام غیر بورسی
• سود سهام و سهم الشرکه
• سود حساب‌های بانکی
• حق امتیاز
• وسایل نقلیه صرف نظر از زمینی، هوایی یا دریایی
• مغازه
• سرقفلی
• ملک و آپارتمان مسکونی
• املاک اداری
• حق واگذاری محل
• صندوق‌ امانات بانک
• موجودی حساب موسسات مالی و اعتباری
• کالاها و تجهیزات که به واحد های تجاری یا تولیدی تعلق دارند

انواع مالیات در ایران چه مواردی را شامل می شود؟

تفاوت قانون قدیم و جدید مالیات بر ‌ارث

در قانون قدیم، برای افرادی که قبل از فروردین ۹۵ فوت شدند، مالیات بر ارث بر اساس ارزش اموال و تعداد وراث متفاوت بود. بعد از ارزش‌گذاری اموال و کسر دیون و هزینه‌ها، سهم هر وراث مشخص می‌شد. سپس معافیت‌ها اعمال می‌شد و طبق جدول مالیات‌های مستقیم، میزان مالیات هر وراث تعیین و پرداخت می‌گردید. بعد از پرداخت مالیات و صدور گواهی واریز، انتقال ترکه امکان‌پذیر می‌شد.

اما در قانون جدید که شامل متوفیانی است که بعد از یک فروردین ۹۵ فوت شده‌اند، اموال متوفی در گروه‌های خاص دسته‌بندی شده و برای هر گروه نرخ‌های متفاوتی برای مالیات اعمال می‌شود. اصلاح قانون مالیات‌های مستقیم که در تیرماه ۹۴ به تصویب رسید و از ابتدای سال ۹۵ اجرایی شد، آثار اقتصادی مهمی به همراه داشت. این موضوع به حدی اهمیت دارد که آشنایی با آن برای فعالان اقتصادی و عموم مردم ضروری است.

انواع مالیات بر ارث

طبق قانون جدید مالیات بر ارث اموال خاصی شامل مالیات می شوند. در ادامه توضیحات مربوط به انواع آن ارائه خواهد شد.

مالیات بر ارث ملک

کمیسیون املاک سازمان امور مالیات در مرحله اول میزان مالیات متعلق به ملکی که به نام فرد متوفی را ارزش‌گذاری می‌کند. پس از این مرحله میزان مالیات برای وارثان مختلف تعیین می‌گردد. وارثان طبقه اول موظف به پرداخت ۷ و نیم درصد از این مالیات هستند. این میزان برای سایر طبقات حدود دو تا چهار برابر طبقه اول خواهد بود‌. تاریخ فوت متوفی از عواملی است که نقش پررنگی در تعیین میزان مالیات بر ارث ملک دارد.

مالیات بر ارث خودرو و انواع وسایل نقلیه

وارثان طبقه اول موظف هستند دو درصد از ارزش خودرو متوفی را به صورت مالیات به دولت پرداخت کنند. برای دسته‌های بعدی میزان مالیات ۲ تا ۴ برابر دسته اول است. در مقاله ای دیگر اهمیت مالیات بر ارث خودرو و تمامی قوانین آن را شرح داده ایم، برای اطلاع بیشتر می توانید بر روی لینک کلیک کنید.

مالیات بر ارث سهام سهم الشرکه و حق تقدم داخل بورس

سهام فرد از دیگر مواردی است که طبق قوانین مالیات انحصار وراثت، پس از فوت شدن مالیات به آن تعلق می‌گیرد. میزان مالیات مربوط به این نوع دارایی‌ها پس از بررسی نوع سهام تعیین می‌گردد. وارثان با توجه به طبقه‌ای که در آن قرار می‌گیرند باید میزان‌ مختلفی از مالیات را پرداخت کنند. از دیگر عواملی که باعث تفاوت میزان مالیات می‌شود، بورسی یا غیر بورسی بودن سهام متوفی است.

مالیات بر ارث سپرده بانکی، اوراق مشارکت و سود سهام

سپرده‌های بانکی از دیگر اموالی هستند که شامل مالیات می‌شوند. میزان مالیات برای وارثانی که در در دسته اول قرار دارند برابر با ۳ درصد است. در این مورد نیز مانند مورد‌های قبلی میزان مالیات برای سایر وارثان دو تا چهار برابر وارثان درجه یک را شامل می شود. امور مالیات اوراق مشارکت را ارزش‌گذاری می‌کند. قابل ذکر است که سود این اوراق شامل مالیات می‌شوند و میزان آن برای وارثان دسته اول سه درصد خواهد بود.

مالیات بر ارث سهام، سهم الشرکه و حق تقدم خارج از بورس

سهام‌های موجود در بازار‌های داخلی یا خارجی شامل مالیات ارث می‌شوند. طبق قوانین مالیات بر ارث، وارثان طبقه اول موظف هستند درصد ارزش سهام فروخته شده را به صورت مالیات پرداخت کنند. میزان مالیات برای انتقالات سهام موجود در شرکت‌هایی که غیر بورسی هستند به چهار درصد می‌رسد.

 مالیات بر دارایی در ایران، بررسی قوانین و نکات و عوامل تعیین کننده - آموزشی

میزان مالیات بر ارث سال 1403

در قوانین مربوط به قبل از سال ۹۵ وارثان افرادی که در این تاریخ یا پیش از آن فوت کردند باید مالیات را بر اساس تعداد وارثان پرداخت می‌کردند. برای پرداخت این نوع مالیات در ابتدا اموال متوفی قیمت‌گذاری می‌شدند. سپس دین‌ها و بدهی‌های فرد فوت شده از اموال آن کسر می‌گشت. اموال باقی مانده بین وارثان تقسیم می‌شد. طبق قوانین مالیات بر ارث پیش از سال ۹۵، میزان مالیات پرداختی با توجه به قوانین مالیات‌های مستقیم تعیین شد.

انتقال ترکه زمانی مجاز می‌شود که وارثان میزان مالیات تعیین شده را به دولت پرداخت و گواهی واریز آن را ارائه کنند. در قوانین مربوط به سال 1403 قبل از هر چیز اموال به جای مانده از متوفی طبق نوع‌شان در دسته‌های مختلف قرار می‌گیرند. نرخ هر یک از اموال مطابق با گروهی که در آن قرار گرفتند تعیین می‌شود.

مالیات بر ارث چقدر است؟

مالیات ارث با توجه به عواملی مانند میزان دارایی، نوع دارایی به جای مانده، تعداد و دسته وارثان متفاوت است. در نتیجه مالیات یک فرد با یک فرد دیگر کاملاً متفاوت دارد. به همین دلیل نمی‌توان رقم ثابتی را به عنوان میزان مالیات بر ارث اعلام کرد. وارثان پس از مرگ متوفی می‌توانند با در نظر گرفتن عوامل ذکر شده میزان مالیات را تعیین کنند.

مالیات بر ارث چند درصد است؟

درصد مالیات انحصار وراثت با توجه به نوع اموال به جا مانده از متوفی تعیین می‌گردد. طبق قوانین مربوط به مالیات مستقیم، درصد‌های خاصی برای اموال مختلف به صورت قراردادی تعیین شده است. به طور مثال اموالی مانند خودرو درصد مالیات بر ارث متفاوتی با املاک دارند؛ همچنین درصد مربوط به اموال سهامی با دو نوع دارایی که پیشتر ذکر شد متفاوت است؛ در نتیجه درصد مالیات بر ارث برای همه افراد یکسان نیست و باید با توجه به درصد اموال باقیمانده میزان آن را تعیین کرد.

مالیات بر ارث قبل از سال ۹۵

مالیات مربوط به ارث در ایران به دو دسته قبل و بعد از سال ۹۵ تقسیم می‌شود.

پیش از سال ۹۵ طبق قوانین مالیات مستقیم وارثان موظف بودند هزینه‌هایی که زیادی را به عنوان مالیات به دولت پرداخت کنند.

آمار‌های ثبت شده در قانون قدیم نشان می­دهد که وارثان موظف بودند ۶۵% ارزش اموال به جای مانده را به عنوان مالیات پرداخت کنند. از آنجایی که این میزان مالیات برای وارثان سنگین بود اعتراض‌های صورت گرفت. نتیجه اعتراض‌ها دولت تصمیم گرفت قوانین مالیات ارث با تعدیل کند و این گونه قانون جدید مالیات بر ارث به وجود آمد. قابل ذکر است که این تعدیل‌سازی شامل افرادی می‌شوند که سال ۹۵ یا بعد از آن فوت کردند. به عبارت دیگر وارثان متوفی که تاریخ فوت آن‌ها به سال ۹۴ و قبل از آن می‌رسد مطابق قوانین سابق مالیات بدهند.

در قوانین مالیات بر ارث مربوط به پیش از سال ۹۴ ارزش کل دارایی‌های به جا مانده تعیین‌کننده میزان نرخ مالیات بود.

در قانون قدیم میزان ارزش کل اموال متوفی با درصد مالیات ورثه رابطه مستقیم داشت. یعنی هرچه میزان ارزش اموال به جا مانده بیشتر بود، مالیات سنگین‌تری باید پرداخت می‌شد. به موجب این قانون نوع اموال و دارایی‌ها بر میزان مالیات پرداختی تأثیر نداشت. تنها عامل مؤثر، میزان ارزش کلیه اموال بود؛ همچنین میزان نزدیکی وراث به فرد متوفی، در میزان مالیات پرداختی تأثیر داشت. هر چقدر ورثه به فرد متوفی نزدیکتر بود میزان مالیات پرداختی آن کاهش می‌یافت.

قانون جدید مالیات بر ارث

پس از سال ۹۵ قوانین جدیدی برای مالیات ارث تعیین شد. طبق این قانون دیگر ارزش کل اموال عامل تعیین‌کننده میزان مالیات نیست.

با توجه به درصد‌های تعیین شده برای اموال مختلف میزان مالیات وارثان تعیین می‌گردد. به موجب قانون اصلاحی، برای سپرده‌های بانکی، اوراق مشارکت و سایر اوراق بهادار باید ۳٪ مالیات پرداخت گردد. این میزان برای سهام و سهم الشرکه و حق تقدم آن‌ها ۱.۵%، برای حق امتیاز و سایر اموال و حقوق مالی ۱۰% ارزش روز، وسایل نقلیه موتوری زمینی، دریایی و هوایی ۲٪ و املاک و حق واگذاری محل ۱.۵% است. طبق این قانون جدید مالیات بر ارث، اگر وارثی تمایل داشته باشد که ارث خود را به نفر سومی بدهد باید هزینه‌های مربوط به نقل و انتقال را بپردازد. اگر اموال به جا مانده از متوفی کمتر از بدهی‌ها و هزینه‌های لازم برای کفن و دفن باشد، وارثان موظف به پرداخت مالیات بر ارث نمی‌شوند.

در جدول زیر درصد مالیات بر ارث مربوط به دسته‌­های مختلف دارایی ها آورده شده است

مالیات بر ارث، مالیاتی است که وارثان متوفی باید به دولت پرداخت کنند. آشنایی با قوانین این نوع مالیات بسیار مهم است؛ زیرا هرگونه نا آگاهی می­تواند منجر به ایجاد مشکلات مربوط به انحصار وراثت شود. از آنجایی که رسیدگی به این نوع مالیات بایدها و نباید­های حقوقی زیادی دارد بهتر است برای تعیین میزان مالیات از یک وکیل کمک بگیرید.

مراحل اداری مالیات بر ارث

مرحله اول : دریافت گواهی انحصار وراثت

در این مرحله وراث بایستی به یکی از دفاتر اسناد رسمی مراجعه کنند تا سهم الارث هریک از وراث به طور رسمی معین گردد.

در دفاتر اسناد رسمی فرم مخصوصی با امضای ۳ شاهد پر میشود. که باید این فرم به همراه مدارک شناسایی به دفاتر قضایی تحویل گردد تا گواهی انحصار وراثت صادر شود. مدت زمان صدور حدود ۲ ماه است.

مرحله دوم : پرداخت مالیات

بعد از دریافت گواهی، وراث با مراجعه به اداره امور مالیاتی باید مالیات را پرداخت کنند تا برگه مفاصاحساب مالیات ورثه را تحویل بگیرند. مدت زمان مورد نیاز برای این مرحله ۲ ماه میباشد.

مرحله سوم : صدور سند تگ برگ

در این مرحله وراث بایستی گواهی و مفاصا حساب را به دفتر اسناد رسمی تحویل دهند تا با دریافت سند تک برگ اجازه فروش اموال را داشته باشند. دفترخانه مدارک را به اداره ثبت پست میکند تا سند تک برگ به نام وراث صادر شود. سند تک برگ بعد از گذشت ۲ ماه به نشانی سکونت وراث پست میگردد.

چنانچه با داشتن یک وکیل مالیات بر ارث میتوانید تمامی این مراحل را در کوتاهترین زمان انجام دهید.

سامانه پرداخت مالیات بر ارث

سازمان امور مالیاتی برای تسهیل فرایند خوداظهاری مودیان مالیاتی، سامانه تحت وب اظهارنامه الکترونیک مالیات ارث را در اختیار مودیان قرار داده است. پس از ثبت نام در سامانه ثبت نام الکترونیکی و دریافت نام کاربری و کلمه عبور، می بایست به سامانه اظهارنامه الکترونیک ارث مراجعه نموده و پس از تکمیل آن را ارسال نمایند.

سخن آخر

ممنون که تا پایان این مقاله با سامانه صدور و ارسال صورتحساب الکترونیکی لیموتکس همراه بودید. در این مقاله به بررسی قانون مالیات بر ارث و تغییرات آن  پرداختیم همچنین جداول مالیات بر ارث را مورد تحلیل قرار دادیم. امیدواریم که این اطلاعات به سوالات شما پاسخ دهد و در حل مشکلات مالی مربوط به مالیات بر ارث کمک کند. ممنون که با ما همراه بودید.

بیشتر بخوانید : نکات و حزییات مالیات نقل و انتقال ملک به فرزند در زمان حیات